Yerba mate – kawa czy herbata?

Liściasty a energetyzujący. Pełen kofeiny, ale obniża ciśnienie. Czym jest tajemniczy i egzotyczny napój Indian, yerba mate?

Yerba mate, herba mate, mate (Hiszpania), znana także jako chimarrão (Brazylia), erva mate (Portugalia) lub indiańska caá mati, to nic innego jak wysuszone, zmielone liście oraz patyczki wiecznie zielonego ostrokrzewu paragwajskiego. Drzewo to, zwane herbatą paragwajską, występuje w stanie dzikim w Ameryce Południowej (Brazylia, Argentyna, Paragwaj, Urugwaj). Nazwę naukową roślinie nadał francuski botanik Auguste de Saint Hilaire w 1822 roku.

Właściwości yerba mate

W ostatnich latach przeprowadzono wiele obserwacji analizujących wpływ spożycia Ilex paraguariensis na stan zdrowia. Suszone liście yerba mate zawierają około 200 substancji chemicznych, w tym minerały, ksantyny, flawonoidy, antocyjany i procyjanidyny, kwasy fenolowe, rutyny i saponiny, a także niewielkie ilości witamin C i E, selenu oraz cynku. Dzięki wysokiej zawartości potasu napar ostrokrzewu paragwajskiego obniża ciśnienie krwi, reguluje nawodnienie oraz wpływa na równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Mate stosowana jest jako naturalna medycyna na zmęczenie, stany lękowe, wspomaga metabolizm i stymulację układu nerwowego. Badania wykazały, że długoterminowa suplementacja chimarrão jest korzystna nie tylko w ograniczaniu otyłości, ale także przy insulinooporności, dyslipidemii i stłuszczeniu wątroby. Jej spożycie może być źródłem wielu cennych minerałów. Picie napoju zapobiega infekcjom bakteryjnym, grzybiczym i pasożytniczym. Potwierdzono, że duża dawka ekstraktu skutecznie dezaktywuje bakterię E.coli powodującą symptomy zatrucia pokarmowego. Badania wykazały również, że yerba mate zawiera pochodne kwasu kawoilochinowego (CQA), które znane są ze wspomagania leczenia raka jelita grubego i wraz z zawartymi w niej saponinami może zmniejszać stany zapalne w przebiegu innych chorób [“Health properties of Yerba Mate”; 2020; praca zbiorowa, Annals of Agricultural and Environmental Medicine]. To tylko niektóre ze zdrowotnych właściwości indiańskiej caá mati, a wymieniliśmy ich już tak wiele! Mimo wszystko źródłem ogromnej popularności egzotycznego napitku jest… kofeina.

Naturalny energetyk

Yerba mate zyskała ogromną popularność nie tylko ze względów prozdrowotnych, ale także pobudzających, dzięki czemu szybko stała się substytutem kawy. 200ml wywaru zawiera około 71,8mg kofeiny, natomiast taka sama ilość kawy cappuccino – 86,8mg kofeiny. Chimarrão jest zwykle spożywane częściej niż kawa, biorąc pod uwagę możliwość wielokrotnego zalania naparu (nawet do 7 razy) bez znaczącej utraty smaku i wartości odżywczych. Stali konsumenci yerba mate przyznają, że zioła te dodają energii, a jednocześnie nie powodują nerwowości co jest często odczuwane po spożyciu kawy. Badania wykazały, że yerba mate jest bezpieczna dla zdrowia kości, pomimo dużej zawartości kofeiny, która ma przecież negatywny wpływ na ich gęstość mineralną.

Jak pić yerba mate?

Do tradycyjnego naczynka matero lub zwykłego kubeczka o pojemności 250ml, sypie się dużą ilość suszu – aż do 3/4 jego objętości. Przed zalaniem naparu kubeczek osłaniamy wnętrzem dłoni i wstrząsamy zawartością, aby ją napowietrzyć i lekko wymieszać. Do środka wkładamy specjalną rurkę z sitkiem/filtrem na końcu, tzw. bombillę, która umożliwi nam wygodne picie. Chimarrão zalewamy przegotowaną wodą o temperaturze 70-80 stopni Celsjusza – nigdy wrzątkiem! Każdą porcję można zalać przynajmniej 5-7 razy w zależności od typu suszu i rozmiaru naczynka. Tak przygotowany wywar wystarczy nam na cały rozenergetyzowany i zdrowy dzień. Napar z ostrokrzewu paragwajskiego jest pod tym względem wyjątkowym napojem.